ارزیابی و مقایسه کیفیت علوفه سه گونه از گندمیان در مراحل مختلف فنولوژی در مراتع ییلاقی آسلمه کلاته چنار، شهرستان درگز

گونه‌های گیاهی مراتع در مکا‌ن‌ها و زمان‌های مختلف، ارزش غذایی متفاوتی دارند. دانستن چگونگی تغییرات ارزش غذایی گیاهان مرتعی با مرحله فنولوژیکی در هر منطقه مشخص، می‌تواند مرتعداران را در انتخاب زمان مناسب برای چرا و تنظیم تعداد دام در مرتع کمک نماید. هدف این مطالعه، بررسی کیفیت علوفه سه گونه از گندمیان یعنی Agropyron elongatum، Hordeum glaucum و  Avena fatua در سه مرحله فنولوژیکی رشد رویشی، گلدهی و بذردهی در مراتع آسلمه کلاته چنار، شهرستان درگز، استان خراسان رضوی بود. نمونه­برداری برای هر گونه در هر مرحله فنولوژیکی به تعداد 30 عدد انجام شد که هر نمونه متشکل از 5 پایه گیاهی بود. نمونه‌ها طبق روش استاندارد  برای ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، خاکستر، دیواره عاری از همی‌سلولز، ماده خشک قابل هضم، انرژی قابل هضم و انرژی متابولیسمی تجزیه شیمیایی شدند. جهت بررسی اثر گونه بر کیفیت علوفه، از آنالیز واریانس یک طرفه و برای بررسی اثر مرحله فنولوژی و اثر متقابل گونه و مرحله فنولوژی بر کیفیت علوفه از آزمون اندازه‌گیری مکرر (Repeated measures)  استفاده شد. اثر مرحله فنولوژی بر کیفیت علوفه هر سه گونه معنی‌دار بود  (05/0). هر سه گونه، در مرحله رشد رویشی کیفیت زیاد (پروتئین خام، انرژی قابل هضم، انرژی متابولیسمی زیاد) و در مرحله بذردهی کیفیت کم (پروتئین خام و ماده خشک قابل هضم کم ولی دیوراه سلولی فاقد همی سلولز زیاد) داشتند (05/0). گونه H. glaucum با داشتن پروتئین خام (1/19 درصد)، انرژی متابولیسمی (78/9 درصد)، قابلیت هضم ماده خشک (30/69 درصد) و انرژی قابل‌هضم (82/68 درصد) زیاد و دیواره عاری از همی‌سلولز کم (15/27 درصد) نسبت به دو گونه دیگر، کیفیت و ارزش غذایی بیشتری در طول فصل رویش داشت. اواخر دوره رشد رویشی و اوایل مرحله گلدهی (اواسط اردیبهشت) زمان مناسب برای چرای دام از گونه‌های فوق در مراتع آسلمه کلاته چنار، شهرستان درگز تعیین شد.